Gjuha Shqipe

Roli i teknologjisë në mësimdhënien dhe përkthimin në shqip (2020–2024)

Në vitet e fundit, teknologjia ka marrë një rol qendror në mënyrën se si njerëzit mësojnë, komunikojnë dhe përkthejnë në përditshmëri. Me përhapjen e shpejtë të pajisjeve inteligjente, internetit të shpejtë dhe platformave digjitale, procesi i të nxënit dhe përkthimit është bërë më i aksesueshëm dhe...

07/06/2025

Shfaqja e dialekteve në letërsinë moderne dhe kinematografi (1995–2024)

Në dekadat e fundit, prania e theksuar e të folurës dialektore në artin letrar dhe kinematografi është kthyer në një trend të dallueshëm. Autorët dhe regjisorët kanë nisur të përdorin forma gjuhësore që pasqyrojnë më drejtpërdrejt realitetin shoqëror dhe kulturor të komuniteteve ku zhvillohen ngjarj...

07/06/2025

Drejtshkrimi në tranzicionin mediatik (1990–2000)

Fundvitet ’80 dhe fillimi i viteve ’90 sollën një ndryshim të thellë në mënyrën se si informacioni përhapej dhe konsumohej. Me rënien e regjimit të mëparshëm dhe hapjen e vendit ndaj botës së jashtme, një valë e re mediash elektronike nisi të marrë formë. Radiot dhe televizionet private nisën të shf...

07/06/2025

Kongresi i Drejtshkrimit dhe vendosja e gjuhës standarde (1972)

Në nëntor të vitit 1972, në Tiranë u zhvillua një nga ngjarjet më të rëndësishme për kulturën dhe identitetin kombëtar. Një numër i madh studiuesish, shkrimtarësh, arsimtarësh dhe akademikësh u mblodhën për të diskutuar rreth normave të drejtshkrimit dhe për të ndërtuar një sistem të përbashkët që d...

07/06/2025

Themelimi i Institutit të Gjuhësisë (1940–1960)

Në dekadat e para të shekullit XX, studimet gjuhësore në trojet shqiptare ishin ende të fragmentuara dhe të shpërndara nëpër botime të izoluara, pa një qendër të mirëfilltë akademike që të koordinonte hulumtimet në këtë fushë. Ndërsa vendi po kalonte transformime të mëdha politike dhe shoqërore, u b...

07/06/2025

Nga abetarja te vetëdija kombëtare: Reforma e shkollës (1920–1939)

Pas krijimit të shtetit shqiptar, një nga sfidat më të mëdha të kohës ishte ndërtimi i një sistemi të qëndrueshëm arsimor që do të siguronte edukimin bazë për të gjithë popullsinë. Në fillim të viteve 1920, vendi doli nga një periudhë e gjatë trazirash politike dhe mungesë infrastrukture, çka e bënt...

07/06/2025

Përdorimi zyrtar i gjuhës shqipe gjatë pavarësisë (1912)

Në një prej momenteve më vendimtare të historisë moderne shqiptare, më 28 nëntor 1912, një grup përfaqësuesish nga të gjitha trevat e vendit shpalli zyrtarisht shkëputjen nga Perandoria Osmane në qytetin e Vlorës. Ky akt politik dhe simbolik ishte fryt i përpjekjeve të shumta shekullore dhe një reag...

07/06/2025

Kongresi i Manastirit dhe unifikimi i alfabetit shqip (1908)

Në fillim të shekullit XX, popullsia shqiptare gjendej përballë sfidave të mëdha politike, kulturore dhe arsimore. Përkundër mungesës së një shteti të vetin, dëshira për përparim dhe bashkim kombëtar kishte filluar të marrë formë konkrete. Në këtë klimë të ngarkuar me tensione e shpresa, një grup ve...

07/06/2025